Riskli yapının tespitinden sonra kat karşılığı sözleşmeler yapılırken henüz veraset ilamı çıkartmamış olan malikler aşağıda açıklandığı üzere veraset belgesi veya sulh hukuk mahkemesine başvurarak ve veraset ilamı alabilirler.

Kişinin ölümünün ardından miras üzerinde hak sahibi olan kimselerin belirlenmesi için Sulh Hukuk Hakimi'nden yahut noterlerden alınan belgeye veraset ilamı yani mirasçılık belgesi denir.

2011 yılında yapılan bir değişiklikle birlikte mirasçılık belgesi artık noterler tarafından da verilebilmektedir.

4721 S.lı Türk Medeni Kanunu
M. 598'de
''Başvurusu üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenenlere, sulh mahkemesince veya noterlikçe mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verilir.

Mirasçı atamaya veya vasiyete ilişkin ölüme bağlı tasarrufa mirasçılar veya başka vasiyet alacaklıları tarafından kendilerine bildirilmesinden başlayarak bir ay içinde itiraz edilmedikçe, lehine tasarrufta bulunulan kimseye, sulh mahkemesince atanmış mirasçı veya vasiyet alacaklısı olduğunu gösteren bir belge verilir.

Mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir.

Ölüme bağlı tasarrufun iptaline ilişkin dava hakkı saklıdır.'' denilmektedir.

''ÖLÜME BAĞLI TASARRUF'' NEDİR?

Vasiyetname, miras sözleşmesi yahut ölünceye kadar bakma sözleşmesi ölüme bağlı tasarruflardır.

YASAL MİRASÇI VE ATANMIŞ MİRASÇI AYRIMI NASIL YAPILIR?

Yasal mirasçılar; mirasbırakanın sağ kalan eşi, üst soyu ve alt soyudur. Atanmış mirasçılar ise miras bırakan tarafından düzenlenen bir ölüme bağlı tasarruf ile miras üzerinde hak sahibi olan kimselerdir.

MİRAS PAYLAŞIMINDA TEMEL ÖLÇÜTLER

• Miras bırakan ölmeden önce bir vasiyetname düzenlemişse, miras paylaşımı vasiyetnamede belirtilen şekilde yapılır. Ancak eğer bir vasiyetname düzenlenmemişse, bu defa yasal miras paylaşımı, miras bırakanın eşinin hayatta olup olmamasına göre değişiklik göstermektedir.
• Miras bırakanın eşi hayattaysa ve miras bırakanın alt soyu ile birlikte mirasçı olmuşsa, bu halde mirasın 1/4'ü miras bırakanın eşine, kalan 3/4 ise miras bırakanın alt soyu arasında eşit olarak paylaştırılır.
• Eğer miras bırakanın eşi, miras bırakanın anne ve babasıyla birlikte mirasçı olursa, bu sefer paylar 1/2 miras kalanın sağ kalan eşine, kalan 1/2 ise miras bırakanın anne ve babası arasında veya onların alt soyu arasında eşit olarak paylaştırılır.
• Miras bırakanın sağ kalan eşi, miras bırakanın büyükanne ve büyükbaba zümresiyle birlikte veya onların alt soyuyla birlikte mirasçı olursa, bu defa mirasın 3/4'ü miras bırakanın sağ kalan eşine, kalan 1/4 ise sağ kalanın büyükanne ve büyükbabaları ile onların alt soyları arasında eşit olarak paylaştırılır.

NOTERDEN MİRASÇILIK BELGESİ NASIL ALINIR?

Aşağıdaki belgeler ile bir noterliğe gidiniz:

1. T.C. Kimlik Numarası yazılı olan kimlik belgesi,
2. Temsilen başvuru yapılıyor ise Vekaletname ya da Mahkeme Kararı,
   Miras Bırakan kişiye ait T.C. Kimlik Numarası, (eğer bu bilgiye erişemiyorsanız noterlikte tespit edilecektir.)
3. Noterlikte size verilecek olan başvuru formunu doldurunuz ve imzalayınız,
4. Mirasçılık Belgesi sistem tarafından yaklaşık üç dakika içerisinde hazırlanacaktır.
5. Hazırlanan Mirasçılık Belgesi Noter tarafından doğrulanacaktır.

Size ya da yakınınıza ait Nüfus kayıtlarında bir eksiklik tespit edilir ise Noter size bilgi vererek Nüfus Müdürlüğüne yönlendirecektir. Nüfus kayıtları düzeltildikten sonra tekrar noterliğe başvurabilirsiniz.

Mirasçılık Belgesi'nin Noterlik tarafından verilemeyeceği durumlar:

• Miras Bırakan ile Mirasçılık Belgesi talep eden kişinin
  • Soybağının tespit edilememesi,
  • Soybağının olması ancak yasal Mirasçısı olmaması,
• Miras Bırakan kişinin,
  • Vasiyetnamesi bulunması,
  • 04/04/1926 tarihinden önce vefat etmiş olması,
  • 23/11/1990 tarihinden önce vefat etmiş ve eşinin sağ olması,
• Miras Bırakan kişinin ya da mirasçılardan herhangi birinin,
  • Mirasçılarından herhangi biri ile aynı gün vefat etmiş olması,
  • 'GAİP' olması,
  • Evlatlık olması,
  • Vatandaşlıktan çıkarılmış ya da birden çok vatandaşlığa sahip olması,

Noterlik Kanunu gereği mirasçılık belgesi verilmesine engel bir durum tespit edildiğinde; Noter, size gerekçeyi içeren "Red Belgesi” vererek Sulh Hukuk Mahkemesine yönlendirecektir.

Mirasçılık belgesine veraset belgesi de denilir. Mahkeme tarafından verildiği taktirde Veraset İlamı olarak da adlandırılır.

Veraset ilamının çıkarılmasının ardından bu ilam veya belgeye ilişkin vergisel yükümlülüklerin de yerine getirilmesine özen gösterilmelidir. (Bu hususta http://www.gib.gov.tr 'den detaylı bilgi edinebilirsiniz.)

7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu'nun 5 inci maddesinde veraset ve intikal vergisi mükellefinin veraset yoluyla veya ivazsız bir tarzda mal iktisap eden şahıs olduğu belirtilmiş, aynı Kanun'un 7 inci maddesinde ise veraset yoluyla veya sair suretle mal iktisap edenlerin iktisap ettikleri malları bir beyanname ile bildirmeye mecbur oldukları belirlenmiş, 8 inci maddesinde de beyannamenin her mükellef tarafından ayrı ayrı veya bütün mirasçılarca müştereken verilebileceği, aynı maddenin 2 inci fıkrasında da yabancı memleketlerde bulunan mükelleflerin beyannamelerini Türkiye Konsolosluklarına verecekleri hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanun'un 14 üncü maddesinde ise veraset ve intikal vergisinin mükellef tarafından verilecek beyannameye istinaden tarh olunacağı hüküm altına alınmıştır.

Bu hükümlere göre, mükellefler veraset ve intikal vergisi beyannamesini topluca veya hisseleri oranında ayrı ayrı verebilirler. Ayrıca yabancı memleketlerde bulunan mükelleflerin, veraset ve intikal vergisi beyannamelerini bulundukları memleketlerdeki Türkiye konsolosluklarına vermeleri mümkündür.

TARIM ARAZİLERİNDE GEÇİCİ TAPU HARCI MUAFİYETİ

Öte yandan, Türkiye'de miras kalan tarım arazilerinin, tapu harçlarının yüksekliği, varislerin bir araya gelememeleri veya anlaşamamaları gibi nedenlerle, tespitlerinin veya miras bırakan adına henüz tescilinin gerçekleşmediği hallerde tapuda intikal ve paylaşımının yapılmadığı ve malların aslında gayri resmi paylaşıldığı malumdur.

Bunun sonucu olarak, varisler resmiyette mülk sahibi olmadığı için tarımsal desteklemelerden ve çeşitli projelerden yararlanamamaktadır. Bu nedenle, 5 Mayıs 2014 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, 6537 sayılı "Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun"a eklenen geçici madde ile; 15 Mayıs 2014 tarihinden önce gerçekleşen ölümlerde miras yoluyla yapılacak devir veya paylaşım işlemleri tapu harçlarından muaf tutuluyor. Muafiyet süresi ise 15 Mayıs 2016 tarihinde sona erecektir. Tapu harcı muafiyeti yukarıda anlatılan sorunun çözümüne yönelik olarak sunulmuş ekonomik bir kolaylıktır.

Bu tarım arazilerindeki Miras paylaşımı işlemleri için, varislerin kendileri veya kanuni temsilcilerinin (avukat veya vekalet verilen kişi) vasıtasıyla, kendi aralarında düzenlemiş oldukları Rıza-i Taksim Sözleşmesi, Murise ait Veraset İlamı veya Noterden alınan Mirasçılık Belgesiyle tarım arazilerinin kayıtlı olduğu Tapu Müdürlüklerine başvurmaları gerekmektedir.

Tapu harcı uygulaması her parsel için, belediyelere beyan edilen gerçek arazi satış değerinin % 4'ü oranında olup 15 Mayıs 2014 tarihinden önce vefat edenlerin miras paylaşımında, harç alınmamaktadır. 15 Mayıs 2014 tarihinden sonra vefat edenlerin miras paylaşım işlemleri ise 6537 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılmaktadır. Vatandaşlarımızın harç muafiyetinden faydalanmaları için son tarih 15 Mayıs 2016 olmakla beraber 15 Mayıs 2014 tarihinden önce vefat eden murisin mirasçılarının da muafiyetten yararlanabilmeleri için bir an önce İl ve İlçe Tapu Müdürlüklerine başvurmaları gerekmektedir.