Tapu Tahsis Belgesi Nedir?

Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 4.12.1996 tarihli ve 1996/14-763-864 sayılı kararında da belirtildiği gibi, tapu tahsis belgesi bir mülkiyet belgesi olmayıp yalnızca fiili kullanmayı belirleyen ve ilgilisine kişisel hak sağlayan bir zilyetlik belgesidir.

Tahsise konu yerde "imar planı" veya "ıslah imar planı" yapılmış olması, yani; tahsis yapılan kişilere verilen yerlerin imar planlarında bağımsız parsel haline gelmiş ve bağımsız tapuların oluşturulmuş olması şartı aranmaktadır.

Tapu tahsis belgesinin varlığı tahsis edilen yerin, adına tahsis yapılan kişi veya mirasçıları adına tescili için yeterli değildir.

Tapu tahsis belgesi; Türk Medeni Kanunun eşya hukukunu düzenleyen hükümlerinde düzenlenen bir kurum veya hak değildir. Bu düzenleme 1984 tarihli 2981 sayılı "İmar Ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanunun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun" ve alt düzenlemeleri ile hukuki bir hak sahipliği statüsü doğmuştur.

Tapu tahsisi dar gelirli ailelerin barınma ihtiyaçlarını sağlamak amacıyla tanınan bir haktır. Ancak bazı hak sahipleri çok büyük alanları işgal ederek 30-40 yıldır burası benim deyip sorun çıkartmaktadır. Kişiye bir ev imkanı sağlanmak için bu hak verilirken kişiye bir rezidans sağlamak amacı güdülmemiştir. O nedenle yasanın açık hükmü gereğince 400 m2 arazi için tahsis işlemi yapılabilir. Fazlası için yapılamaz. Yani fiili, gerçek durumda kullanılan yer daha büyük olsa da en fazla 400 m2 yer alınabilir.

Tahsis kapsamındaki yerin hak sahibi adına tescil edilebilmesi için:
-Hukuki yönden geçerliliğini koruyan bir tapu tahsis belgesinin bulunması,

-Tahsise konu yerde 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca imar planı veya 3290 sayılı yasa ile değişik 2981 sayılı yasa uyarınca ıslah-imar planlarının yapılmış olması,

-İlgilisine, tapu tahsis belgesi gereğince bir başka yerden tahsis yapılmamış olması,

-Tahsise konu yerin kamu hizmetine ayrılmamış ve imar planına göre konut alanında kalmış olması,

-Tahsise konu yer ile tescili istenilen taşınmazın aynı yer olup olmadığı ve taşınmazın niteliklerinin belirlenmesi amacıyla mahallinde uzman bilirkişiler aracılığı ile keşif yapılması,

-Tahsise konu arsa bedelinin ödenmiş olması, ödenmemiş ise taşınmazın dava tarihindeki rayiç değerinin uzman bilirkişiler aracılığı ile saptanarak hükümden önce mahkeme veznesine veya belirlenecek tevdi mahalline depo edilmiş olması,

-İmar parsellerinin oluşturulması sırasında, şuyulandırmaya tabi tutulan parselden 3290 sayılı yasa ile değişik 2981 sayılı yasanın 18/b-c maddesi uyarınca düzenleme ortaklık payı(DOP) kesilip kesilmediğinin, kesilmiş ise uygulanan oranın saptanması gerekir.

-Yukarıda belirtilen koşullar doğrultusunda yapılacak inceleme sonucunda, tescil isteğinin kabulü için yasal koşulların oluştuğu kabul edildiği takdirde, 3290 sayılı yasa ile değişik 2981 sayılı yasanın 10/C-2 maddesi gereğince tahsise konu yerde uygulanan düzenleme ortaklık payının davacıyı da bağlayıcı nitelikte olduğu dikkate alınarak tahsis miktarından bu oranda yapılacak indirimden sonra kalan miktarın tesciline karar verilebilir.

Tapu tahsis belgesi, hazine, belediye, vakıflar genel müdürlüğü ve il özel idareleri tarafından verilebilir. Bu idarelerin, müstakilen sahip oldukları taşınmazlar üzerinde 2981 sayılı Kanunla belirlenen çerçevede ilgili kişilere tanınan şahsi bir hakkın belgesidir.

Turizm bölgesi, karayolları kamulaştırma sınırı, askeri bölge, TCDD mülkiyeti sınırı içinde, içme suyu havzalarında olan yapılara tapu tahsis belgesi verilemez.